14 Ağustos günü arama motoru kullanıcıları, Nüzhet Gökdoğan hakkında bilgileri araştırıyor.
Google, ana sayfasında bugüne özel hazırladığı “Doodle”da, “Nüzhet Gökdoğan’ın 113. yaş gününü kutladı.
Türkiye’nin birinci bayan gök bilimcilerinden biri olarak tanınan Türk astronom ve matematikçi Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan, muvaffakiyetleri ile örnek olmuştur.
Peki, Nüzhet Gökdoğan kimdir? Nereli ve neler yapmıştır? Nüzhet Gökdoğan’ın hayatı ve mesleği…
Nüzhet Gökdoğan kimdir
Türkiye’nin birinci bayan gökbilimcisi Nüzhet Gökdoğan, 14 Ağustos 1910’da İstanbul’da dünyaya geldi.
Nüzhet Gökdoğan, Erenköy Kız Lisesi’nde yatılı olarak okudu. 1928 yılında mezun oldu, sonra burs kazanarak Fransa’ya matematik ve fizik alanında okumak için gitti.
Astronomi alanına yönelmek isteyen Nüzhet Gökdoğan evvel 1932’de Lyon Üniversitesi’nde matematik lisansını tamamladı.
Kandilli reddetti
1933 yılında Paris Üniversitesi’nde fizik tahsili de görmüş, Paris Gözlemevi’nde staj yaptı. Paris Gözlemevi Nüzhet Gökdoğan’a kalmasını teklif etti.
Gökdoğan, yurda döner ve Kandilli’ye çalışmak üzere başvurdu. Lakin Kandilli Gözlemevi müdürü Fatin Gökmen Nüzhet Gökdoğan’ı bayan olması sebebiyle reddetti.
İlklerin kadını
Nüzhet Gökdoğan, 29 Ekim 1934’de İstanbul Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’ne doçent olarak atandı ve burada birinci bayan doçent oldu.
Nüzhet Gökdoğan, daha sonra Yüksek Mühendis Mektebi ( İstanbul Teknik Üniversitesi)’ne müderris muavini olarak atanmış olup buranın birinci bayan çalışanı oldu.
Astronomi Enstitüsü’nin kurucusu Ord. Prof. Dr. F. Freundlich’in danışmanlığında doktora tezini hazırladı.
Yurtiçinde ve yurt dışında çalışmalarına devam eden Gökdoğan, 1954 yılında Fen Fakültesi Dekanlığına seçildi. Çalışmalarına devam eden Nüzhet Gökdoğan, yurt dışından Lyot filtresini almış ve Türkiye’de Güneş müşahedelerinin kapsamının genişletilmesini sağladı.
Astronomi çalışmaları
Astronomi çalışmalarını sürdürürken yurt içinde pek çok memleketler arası Astronomi kongresi ve aktifliğinin düzenlenmesini sağladı. Bununla birlikte, Gökdoğan, yurt dışındaki gözlemevlerini kapasitelerini bilmekte, yurt içinde de ise yetersiz kaldıklarının farkındaydı.
1997’de kurulan Ulusal Gözlemevi’nin kurulması fikrinin gündeme geldiği 1978’deki 2. Astronomi Kongresinde Türkiye’de memleketler arası nitelikli ve büyük bir gözlemevi kurulması gerektiğini vurgulamış ve bu fikri büyük ilgi gördü.
Nüzhet Gökdoğan, 1948 yılında Cahit Arf, Mustafa İnan ve Nazım Terzioğlu üzere meslektaşlarıyla Türk Matematik Derneği’ni kurdu. 1954 yılında kurulan Türk Astronomi Derneği’nin de kurucuları ortasındadır.
1974 yılına kadar Türk Astronomi Derneği başkanlığını yürüttü. Bununla birlikte Nüzhet Gökdoğan, öbür alanlarda uzmanlaşan bilim bayanları ve akademisyenler olan Süreyya Ağaoğlu, Sara Akdik, Şevket Fazıla Giz, Remziye Hisar, Nebahat Karaorman, Müfide Küley, Türkan Rado, Pakize Şekli, ve Beraat Zeki Üngör’le birlikte Türk Üniversiteli Bayanlar Derneği (TÜKD)’ni kurdu.
