Türkiye’de sonuçlanan seçimler ile birlikte Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 5 yıl daha Cumhurbaşkanı olarak misyon yapacak.
Seçim öncesi ise ABD Lideri Joe Biden, Türkiye’deki muhalefet cephesine açıkça dayanak vermiş, bir darbe ile değil seçim ile hükümeti devirebileceklerini söylemişti.
ABD’nin ayrıyeten terör örgütlerine bilhassa Suriye’de bulunan terör örgütü YPG’ye dayanağı bilinen bir gerçek.
“Biden idaresi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la direkt münasebet kurmak zorunda”
Tüm bu gerçekler ışığında ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi ve ABD’nin eski Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey, Ankara-Washington çizgisinde oluşabilecek seyre dair bir makale kaleme aldı.
Joe Biden’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’la bağ kurmaya mecbur olduğunu tabir eden Jeffrey, “Küresel durum o kadar tehlikeli ve Türkiye o kadar değerli ki, Biden idaresi, bilhassa de Cumhurbaşkanı Erdoğan’la direkt münasebet kurmak zorunda” dedi.
Erdoğan’la temasın Amerika için ‘en değerli lakin en sıkıntı adım‘ olacağını belirten Jeffrey, giderek daha fazla Amerikan aksisi haline gelen Türklerin bunda haklı sebepleri bulunduğunu kaydetti.
“Türkiye ile karşılıklı işbirliği şart”
Wilson Center isimli niyet kuruluşunda Ortadoğu Programı Lideri olarak vazife yapan James Jeffrey, kurum sitesinde yayınlanan tahlilinde “Erdoğan’ın Seçim Zaferinden Sonra Türkiye-Batı Alakaları: Etkileşime Girin, Anlayın, Üstesinden Gelin” başlığını kullanarak şunları kaydetti:
“Türkler tarihi bir üçüncü periyot için Erdoğan’ı cumhurbaşkanı seçti. Liderliği muhtemelen Batı’yı kızdırmaya devam edecek fakat Washington Türkiye’nin yakın etrafındaki kaygılarını anlamaya çalışırsa bağlardaki tansiyonu aşacaktır.
Zorlu bir rekabetten sonra Erdoğan’ın gibisi görülmemiş galibiyeti, muhtemelen Türkiye’nin Batı tarafında bir diken olarak kalmasına kapı araladı fakat G-20 büyüklüğündeki güçlü iktisadı, diplomasideki uzmanlığı, askeri gücü ve her şeyden evvel pozisyonu ile Türkiye bu tehlikeli devirde muhakkak gereklidir.
Erdoğan’la bağ kurmak en kıymetli fakat en güç adım. Birden fazla Türk üzere o da son 20 yılda Amerika ve Avrupa’ya karşı bir dereceye kadar haklı bir kızgınlık besliyor. Fakat birçok Türk’ün bilakis Erdoğan, kültürel ve duygusal açıdan Batı yanlısı olmaktan çok Batı’ya karşıdır. Lakin yeterli haber şu ki karşılıklı işbirliği kaide.
Washington ve Brüksel, karşılıklı ahenk istiyor, ki bu Erdoğan’ın pek güzel yapmadığıbir şey. Bununla birlikte global durum o kadar tehlikeli ve Türkiye o kadar kıymetli ki, Biden idaresi, bilhassa de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın kendisiyle yakın alaka kurmak zorunda. Biden’ın 30 Mayıs’ta Erdoğan’ı araması değerli bir birinci adımdı.”
“Türkiye’nin Rusya’ya yaptırım uygulamasını ve S-400 alımını aksine çevirmesini beklemek baş ağrısı oluşturur”
“Etkileşim gerekli lakin sıkıntıları çözmek için kâfi değil. Türkiye, yakın etrafındaki siyasetlere yaklaşımlarından dolayı yıllardır Washington ve AB ile çatışma halinde. Tansiyonları çözmek ve hatta yönetmek, Türkiye’de ve Batı’da yerleşik zihniyetler tarafından engelleniyor.
Türkiye 2020’den beri kuzeybatı Suriye, Libya, Kafkaslar ve en kıymetlisi Ukrayna’da Rusya’ya karşı yürüttüğü aksiyonlarda görüldüğü üzere, Rus yayılmacılığına varoluşsal olarak karşıdır. Fakat Türkiye’nin Moskova’yı yönetme konusunda son derece dikkatli olmayı gerektiren kritik çıkarları vardır. Rusya ile karşılıklı ticareti 60 milyar doların üzerinde; ABD ile olanın iki katı. Ayrıyeten Türkiye gaz ithalatının yüzde 50’sini Rusya’dan yapıyor.
Türkiye’nin Rusya’ya NATO yaptırımları uygulamasını yahut S-400 alımını aksine çevirmesini talep etmeyi sürdürmek, çok az bir çıkar için daima baş ağrısı oluşturacaktır.”
“En şiddetli sorun PKK”
“Türkiye ile ABD ortasındaki en kuvvetli sıkıntı PKK’dır. Türkiye’deki büyük Kürt nüfusun birçok ülke çapına dağılmış ve nüfusun geri kalanıyla bütünleşmiş durumda.PKK ayrılıkçılık maksadında başarılı olamadı. PKK’nın Irak-Suriye sınırında militanları bulunuyor ve bu da tansiyonu artırıyor. ABD’nin birebir vakitte PKK’yı terör örgütü olarak görmesi biraz ironik.
Bu husustaki asıl değişim, ABD’nin PKK’nın Suriye kolu YPG’yi SDG olarak isimlendirip IŞİD’e karşı desteklemesinden sonra geldi. Bu siyaset başlangıç kademesinde büyük bir sorun değildi lakin tahlil süreci sonrası 2015-2016 yılında PKK’ya yönelik Türkiye’nin başlattığı operasyonlar ve örgüte karşı sert hal her şeyi değiştirdi. Bu ortada Amerika’nın 100 bin kişilik YPG kuvvetine öncülük ederek Suriye’nin yüzde 20’sini ve milyonlarca Suriyeliyi denetim etme hırsı, Ankara-Washington çizgisinde değerli bir tansiyon yarattı.
YPG’nin Fırat’ın batısına geçmesine göz yuman Washington sonraki devirde örgütü silahlandırmaya devam etti. PKK/YPG’nin (SDG’nin) durumu, Ankara-Şam-Washington münasebetleri belgisiz olduğu için durumu zehirlemeye devam ediyor.”
“Daha düzgün bağlar mümkün ancak meseleler görmezden gelinemez”
“Washington ve Brüksel’in Türk bakış açısını manaya yeteneği, etnik Ermeni, Yunan ve Kürt kümelerden Erdoğan aksisi yeni muhafazakarlara, S-400 alımına sonlanan savunma yetkililerine ve Türkiye’deki hareketlere kadar çeşitli lobilerin sistematik muhalefetiyle engelleniyor.
Türk kamuoyu ise hükümetin esnekliğini sınırlayarak çok daha Batı tersi haline dönüşmüş durumda. Hasebiyle belli mevzularda ilerlelme lakin Washington bu mahzurların üstesinden gelebilirse sürdürülebilir.
Erdoğan’ın seçim zaferi ABD ve Türkiye’ye tekrar başlama talihi veriyor. Süratli, en üst seviye angajmanın ötesinde Washington ve Ankara artık mümkün olan süratli kazanımlar üzerinde çalışmalı: İsveç’in NATO’ya iştiraki, F-16 satışı, Suriye’de PKK/YPG’ye saldırmazlık garantisi, Yunanlılarla sükûnet ve Antony Blinken tarafından da desteklenen Ermenistan-Azerbaycan yakınlaşması…
Daha düzgün bağlar mümkün lakin ne Ankara ne de Washington bunun önündeki mahzurları görmekten imtina edemez.”
