Antalya’da 1975 yılında faaliyete geçen, 1998’de kapatılan Makine Kimya Sanayisi Antalya Pil Fabrikası, Kepez Belediyesince “sanayi müzesi” ve Millet Bahçesi olarak projelendirildi.
Türk Silahlı Kuvvetlerinin gereksinim duyduğu pil ve bataryaların üretilmesi için kurulan Antalya Pil Fabrikası’nın temeli 1972’de atıldı ve fabrika 1975’te faaliyete geçti.
Üretim ve ofis alanlarının yanı sıra toplumsal donatı alanları, otopark ve yeşil alanlarla toplam 300 dönüm arazi üzerine şurası fabrika, 23 yıl hizmet verdikten sonra 1998 yılında kapatıldı.
Kilit altında olmayan kısımları görüntülenen pil fabrikasındaki ihtar levhaları, tabelalar ile kalan az sayıdaki eşya adeta 90’lı yıllara kısa bir seyahat yaptırıyor. Duvarda asılı kalan 90’lı yılların takvimleri ile geride kalan 1998 tarihli birtakım gazeteler ise fabrikada vaktin durduğu hissini uyandırıyor.
Çalışma kısımlarının yanı sıra dinlenme tesisi, çocuk parkı ve lojmanların bulunduğu alanda, vakte bağlı yer yer tahribat oluştuğu görülüyor.
Dokumapark ile birleştirilecek
Kepez Belediyesince “Dokumapark” ismiyle toplumsal donatı alanına dönüştürülen Antalya Pamuklu Dokuma Sanayi toprağına komşu olan atıl pil fabrikası, tekrar Kepez Belediye Lideri Hakan Tütüncü’nün teşebbüsleriyle bu projeyle birleştirilecek. “Zamanın durduğu fabrika” olarak nitelenen alan Millet Bahçesi olarak düzenlenecek. Atıl fabrika ise Türk sanayi tarihinin anlatıldığı “sanayi müzesi” olarak hizmet verecek.
Alanda yapılacak çalışmalarla fabrikaya ilişkin binalar aslına uygun restore edilerek fonksiyonel hale getirilecek. Peyzaj çalışmaları da yapılacak alanda hatıra konutları, kütüphaneler, kültür ve sanata hizmet eden üniteler inşa edilecek.
Kepez Belediyesi gruplarınca inceleme ve envanter çıkarma çalışmalarının sürdüğü alan, düzenlemelerin akabinde ziyarete açılacak.
Kepez Belediye Lideri Hakan Tütüncü, Antalya’nın endüstriyel mirası eski fabrika binalarını ömür alanları olarak kente armağan etmek için çaba verdiklerini söyledi.
Daha evvel Pamuklu Dokuma Fabrikasını da kurtarıp kente armağan ettiklerini hatırlatan Tütüncü,
Ülkemizin savunma sanayine çok önemli katkılar veren lakin yaklaşık 20 yıldır atıl halde bulunan pil fabrikası yerleşkesini de yeşil dokusuyla, etrafa katkı sağlayan yapılarıyla halkımıza armağan edelim istedik.
dedi.
“Türkiye sanayi tarihi müzesi”
Belediyeye evresi gerçekleşen yerleşkedeki yapıların tescil süreçlerinin de yapıldığını anlatan Tütüncü, artık yerleşkenin tescilli, ağaçlarının da muhafaza altında olduğunu bildirdi.
Tütüncü, fabrika yerleşkesindeki yapıları restore ederek geleceğe taşımayı planladıklarını belirterek şöyle devam etti:
Burada Dokumapark’ta olduğu üzere bir kültür sanat adası meydana getirmeyi istiyoruz. Antalya’nın en büyük kütüphanelerinden birini burada açacağız. Bununla birlikte Türkiye’nin sanayi tarihine işaret eden, Türkiye’nin sanayi tarihinin serencamını gözler önüne en hoş biçimde seren bir Türkiye sanayi tarihi müzesi kuracağız. Spor tesislerini de olduğu üzere yenileyeceğiz. Hafızasıyla, anısıyla birlikte burayı Antalya’nın gençlerine armağan etmek istiyoruz. Yani burada hem kültürün, sanatın, hem bilimin en hoş biçimde halkımıza aktarıldığı, yaşatıldığı tesislerin yanında bu hoş ağaçların içinde de cıvıl cıvıl bir ömür alanı meydana getirmek istiyoruz.
Endüstriyerl miras, kente kazandırılacak
Pil fabrikasının kuruluş gayesinin Kıbrıs Barış Harekatı’nın deneyimlerine dayandığını lisana getiren Tütüncü, buna atıfta bulunmak ismine alanda bir de Kıbrıs Anı Meskeni oluşturacaklarını söz etti.
Tütüncü, endüstriyel mirasın fonksiyonlandırılarak kente kazandırılmasının çağdaş dünyada çokça örneği bulunduğunu, bunun en hoş örneklerinden birinin de Avrupa Kurulu tarafından da ödüllendirilen Pamuklu Dokuma Fabrikası projesi olduğunu belirtti.
Tütüncü,
Yılbaşından itibaren biz bu çalışmalara başladık. Yazın sonuna hakikat hemşehrilerimizi yavaş yavaş buraya alıp özgür gezinti imkanı sunacağız. Daha sonra peyderpey öbür binalar yapılacak.
diye konuştu.
Üretim talep olmayınca durduruldu
Antalyalı kent tarihçisi Hüseyin Çimrin de fabrikanın kurulmasına yönelik çalışmaların 1960’lı yıllara kadar uzandığını kaydetti.
Fabrikanın kuruluş sürecince MKE ile Crompton Parkinson firması ortasında teknik bilgi ve makine satış muahedeleri yapıldığını belirten Çimrin, tesisin o devir 65 milyon liraya mal olduğunu bildirdi.
Deneme safhasında TSK’nın siparişlerine uygun 44 tıpta batarya üretilen fabrikanın Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra 3 vardiya çalışmaya başladığını vurgulayan Çimrin, vakitle azalan askeri siparişlerin ticari pil üretimiyle doldurulmak istendiğini söyledi.
Çimrin, yılda 9 milyon pil üretim kapasitesine sahip fabrikanın eski teknolojisinin üretimde kayba neden olduğunu lisana getirerek, teknoloji yenileme çalışması yapılmayan fabrikada 15 Ekim 1998’de üretimin durdurulduğunu, 31 Aralık 1998’de de ziyan ettiği gerekçesiyle fabrikanın kapatıldığını kaydetti.
