Türk edebiyatının kıymetli isimlerinden, şair ve tiyatro müellifi Ahmet Muhip Dıranas’ın vefatının üzerinden 43 sene geçti. Dıranas, Galip Efendi ile Seniha Hanım’ın oğlu olarak 1909’da dünyaya geldi. Başarılı edebiyatçı, kimi kaynaklara nazaran İstanbul, kimi kaynaklara nazaran ise Sinop’un Salı Köyü’nde doğdu.
Galip Beyefendi, 1. Dünya Savaşı’nın birinci yıllarında Çanakkale’de daha sonra da Balkan Savaşı’nda yer aldı ve 7 yıl boyunca Kafkaslarda ve Arabistan çöllerinde savaştı. Seniha Hanım, eşi savaşa gittikten bir müddet sonra çocukları Fehime ve Ahmet ile Sinop’tan İstanbul’a döndü.
Galip Beyefendi, savaştan sonra Sinop’taki köye dönerek ikinci evliliğini yapınca Seniha Hanım da çocuklarıyla Sinop’a geri döndü. Sinop’ta ilkokula başlayan Dıranas, yazları köyde çobanlık yaptı. Dıranas, babasının tekrar askere gitmesinin akabinde ailesiyle Ankara’ya gitti ve gençliğinin büyük kısmını bu kentte geçirdi. Usta edebiyatçının hassas karakteri ve çocukluğunda yaşadıkları yapıtlarına de yansıdı.
İlk şiiri Atalay imzasıyla yayınlandı
Orta tahsiline “Taş Mektep” olarak anılan Ankara Erkek Lisesinde devam eden şair, Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın öğrencisi oldu.
Ahmet Muhip Dıranas’ın “Bir Kadına” isimli birinci şiiri, 1926’da “Muhip Atalay” imzasıyla Ulusal Mecmua’da yayımlandı. Lisede Fransızca öğrenen usta edebiyatçı, 1931’de mezun oldu, 1932’ye kadar Hakimiyet-i Ulusala gazetesinde çalıştı.
Dıranas, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesini 2. yılında bıraktı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İdeoloji Kısmına devam eden Dıranas, tıpkı anda Hoş Sanatlar Akademisi’nde kütüphane müdürlüğü yaptı, akabinde Dolmabahçe Fotoğraf ve Heykel Müzesi’nde müdür yardımcılığı vazifesini üstlendi.
Dünya edebiyatını yakından izledi
Yazar Dıranas, İstanbul’da Cahit Sıtkı Tarancı, Orhan Veli Kanık, Sait Faik Abasıyanık, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Baki Süha Edipoğlu ve Şevket Rado üzere devrin genç şair ve müelliflerinden oluşan bir edebi etraf içinde yer aldı. Fransızcasını ilerleten şair, Fransız ve Rus edebiyatını yakından izledi.
Resim koleksiyoncusu olan ve kendisi de fotoğraf yapan Dıranas’ın, Adolph Basler’den Cahit Sıtkı Tarancı ile çeviri ettiği “Fransa’da Müstakil Resim” başlıklı iki ciltlik kitap, 1937’de Hoş Sanatlar Akademisi yayını olarak basıldı.
AA’da idare şurası yöneticiliği
Dıranas, Ankara’ya döndüğü 1938’den itibaren 4 yıl Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınlarının direktörlüğünü yaptı. Münire Ülker ile 1940’ta dünya meskenine giren müellif, 1942’de konusunu Ulusal Gayret’ten alan ve Fransızcadan adapte edilen “Üç Kahraman” isimli tek perdelik bir piyes yayınladı.
Ağrı Doğubeyazıt’ın Sürbehan köyünde 1942-1944’te askerliğini yapan edebiyatçı, “Ağrı” isimli uzun şiirini ve 1946’da İstanbul Kent Tiyatrosu tarafından sahnelen “Gölgeler” oyununu askerdeyken yazdı. Ahmet Muhip Dıranas, askerliğin akabinde Çocuk Esirgeme Kurumunda misyon aldı. “O Bu türlü İstemezdi” isimli oyununu ise 1947’de kaleme aldı.
Türkiye İş Bankası ve Anadolu Ajansında İdare Konseyi Üyesi, Devlet Tiyatrosu Edebi Şurada başkanlık yapan Dıranas’ın oyun ve roman çevirileri 1940-1962’de yayınlandı.
Ahmet Muhip Dıranas öldü
Ankara’da 21 Haziran 1980’de 71 yaşında hayatını kaybeden Dıranas, vasiyeti üzerine Sinop’a defnedildi.
