Moskova’nın akabinde Pekin de G20 Doruğu’na önderler seviyesinde katılmama kararı aldı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Hindistan’ın mesken sahipliğinde düzenlenecek tepeye gitmeme kararı almıştı.
Putin’den sonra Şi
Putin’den sonra Çin Devlet Lideri Şi Cinping’in de 9-10 Eylül tarihlerinde Yeni Delhi’de gerçekleştirilecek doruğa katılmayacağı duyuruldu.
BRICS Tepesi’nin akabinde her iki ülke tarafından peş peşe atılan adımların, G20’yi baltalama teşebbüsü olduğu öne sürüldü.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, tepede ülkesini Başbakan Li Çiang’ın temsil edeceğini duyurdu.
G20’yi global ekonomik ve finansal işbirliği için değerli bir forum olarak gördüklerini belirten Mao, tepede Çin heyetine bu kere Başbakan Li Çiang’ın başkanlık edeceğini, G20’nin memleketler arası ekonomik iş birliği ve global kalkınma açısından rolünü vurgulayacağını kaydetti.
Toplantılara şahsen katılmayan birinci Çin Devlet Başkanı
Şi, G20 başkanlar doruklarının yıllık sistemli gerçekleştirildiği 2008’den bu yana toplantılara şahsen katılmayan birinci Çin Devlet Lideri olacak.
Sözcü Mao, Çin’in tepeden beklentilerine ait şöyle dedi:
Umarız G20, dünya iktisadında baskıların hissedildiği, kalkınmada yeni zorlukların ortaya çıktığı bir devirde ekonomik toparlanma ve sürdürülebilir büyüme için mutabakat sağlar, ortak refah ve kalkınma bildirisi verir.
Şi’nin tepeye katılmayacağına dair haberler, daha evvel Batı ve Hint basınında yer almıştı.
Zirvenin tertibinde yer alan diplomatik kaynaklara dayandırılan haberlerde, Çin heyetinin hazırlık toplantılarında Ukrayna Savaşı’ndan ekonomik yükün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ortasında paylaşımına, iklim değişikliğinden sıhhate kadar çok sayıda bahiste bir tepe uzlaşmasına karşı itirazlarını lisana getirdiği öne sürülmüştü.
‘Çin, tepeyi baltalamak istiyor’ iddiası
Bazı Hint gözlemciler, Çin’in ortalarındaki hudut ihtilafının yol açtığı uyuşmazlıklardan ötürü “Hindistan’ın konut sahipliğindeki tepeyi baltalamaya çalıştığı” görüşünü lisana getirmişti.
Himalayalar’da bulunan ihtilaflı hudut bölgelerindeki gerginliklerin tahliline yönelik görüşmeler sürse de Pekin ile Yeni Delhi ortasında bu bahisteki güvensizlik devam ediyor.
Çin Devlet Lideri Şi, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile Tepe kapsamında yaptığı gayriresmi görüşmede, görüşmelerin devamı ve bölgedeki tansiyonun düşürülmesi konusunda mutabakata varmıştı.
Hindistan ile hudut gerilimi
Görüşmenin akabinde yapılan ortak açıklamada, iki başkanın, “(sınır ihtilafına ilişkin) diyalog ivmesinin sürdürülmesi, askeri ve diplomatik kanallardan müzakerelere devam edilmesinde uzlaştığı” belirtilmişti.
Modi, görüşmede iki ülke ortasındaki hudut bölgelerini ayıran Fiili Denetim Sınırı’na uyulmasının Çin-Hindistan alakalarının olağanlaşması için “şart” olduğunu vurgularken Şi, tarafların, “ikili bağlantılardaki genel çıkarları akılda tutarak hudut problemini uygun biçimde ele alması gerektiğini” vurgulamıştı.
Gözlemciler, verilen iletilerden, görüşmenin ilan edildiği üzere “mutabakattan” çok, bir “restleşmeye” işaret ettiği değerlendirmesinde bulunmuştu.
‘BRICS, G20’ye karşı’ söylentileri
Öte yandan, 22-24 Ağustos’ta Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde düzenlenen BRICS Tepesi’nde Çin’in savunduğu genişleme siyasetiyle, Suudi Arabistan, Arjantin, Birleşik Arap Emirlikleri, İran, Mısır ve Etiyopya’nın olduğu 6 yeni üye topluluğa davet edilmişti.
Çin’in G20’ye devlet lideri seviyesinde katılmamasının, BRICS’in genişleme kararının çabucak akabinde gelmesi, Pekin’in yeni dünya sistemine ait tutum değişikliğinin sinyalini veriyor olabilir.
Yükselen ekonomilerle gelişmiş ekonomileri bir ortaya getiren G20, gelişmekte olan ülkelerin global idarede sesini duyurduğu değerli bir forum fonksiyonu görüyor.
BRICS üyesi Brezilya Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika dışında, Türkiye, Endonezya, Arjantin, Meksika ve Suudi Arabistan üzere yükselen ekonomiler kümenin üyesi.
Genişlemenin akabinde Pekin idaresinin BRICS’i, Batı öncülüğündeki G7 ve hatta G20’ye karşı alternatif olarak pozisyonlandırmak istediği yorumları yapılmıştı.
ABD ile devam eden gerilimler
Önceki ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Ağustos 2022’de Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’ı ziyaret etmesinin akabinde kopma noktasına gelen ilgilerde bağlantı kanallarının yine kurulması konusunda görüş birliği sağlanmıştı.
Fakat ortadan geçen vakitte, şubatta Çin’e ilişkin yüksek irtifa balonunun ABD hava alanına girmesinin yarattığı kriz ve ABD’nin teknoloji alanında Çin’e getirdiği yeni kısıtlamalarla siyasi tansiyon artarak devam etmişti.
Şi’nin G20’ye katılmayarak çok taraflı bir platformda ABD önderi ile üst seviye temastan kaçınması, iki ülke ortasında soğuk savaş bulutlarının şimdi dağılmadığını da gösteriyor.
