Toplam 11 ili etkileyen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılar, binaların sarsıntıya karşı sağlam olup olmadığı gündeme getirdi.
İnşaat Demiri İzleme Sistemi (İDİS) için hazırlıklar tamamlandı.
Yeni sistem sayesinde demiri üretim çizgisinden çıktığı anda özel güvenlikli işaret ile kayda alınacak ve üretim yahut ithalatından yapı müteahhidine teslimine kadar, laboratuvar test süreçleri de dahil, tüm basamaklar takip edilecek.
Gelecek yıl başından itibaren üzerinde özel güvenlikli etiket bulunmayan, İDİS tarafından takip edilemeyen inşaat demirlerinin ticareti yapılamayacak.
Yurt dışında, 2024’ün başında gündeme gelecek olan İDİS gibisi uygulamalar yıllardır muvaffakiyetle uygulanıyor.
Vergi kaybı ve haksız rekabetin önüne geçilecek
İDİS ile yılda 40 milyar liradan fazla vergi kaybının ve kesimdeki haksız rekabetin önüne geçilecek.
İnşaat demiri, kayıt dışı iktisadın de değerli kalemlerinden biri olarak görülüyor.
Tüm bunlar göz önüne alınarak kayıt dışı iktisat ile gayret kapsamında, vergi güvenliğinin yanı sıra, zelzele jenerasyonunda yer alan ülkemizde yapı güvenliğinin sağlanmasına katkı sunulması açısından inşaat demiri yakın takibe alınıyor.
İDİS, 1 Ocak 2024’te gündeme gelecek
Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından, inşaat demirinin üretiminden laboratuvar basamağı da dahil tüm kademelerini takip ederek kayıt altına alacak İnşaat Demiri İzleme Sistemi 1 Ocak 2024 prestijiyle hayata geçiyor.
İnşaat demiri, üretim çizgisinden çıktığı anda özel güvenlikli işaret ile kayda alınacak ve bundan sonra her bir adımda izlenecek.
Yılda 40 milyar liradan fazla vergi kaybının önüne geçilecek
İnşaat demirleri, yükleme ve indirmeler, toptancılara satışlar, toptancılardan müteahhitlere satışlar, inşaat alanında yapı denetçilerin denetimi ve sonunda denetçi onayı ile eser bazında İDİS sayesinde tek tek görülebilecek. İDİS ile yapı güvenliğine büyük katkı yapılırken, yılda 40 milyar liradan fazla vergi kaybının önüne geçilecek. Ayrıyeten dalda yaşanan haksız rekabet de önlenecek.
Tüm paydaşlar için İDİS’e kayıt yaptırmak zorunlu
İnşaat demirlerinin özel güvenlikli etiket ve özel güvenlikli işaretler ile elektronik olarak izlenmesini sağlayacak İDİS, gelecek yıl zarurî olacak.
Üretici ve ithalatçılar, 1 Ocak 2024 tarihinden sonra, İDİS’e kaydı olmayan inşaat demirlerini satışa mevzu edemeyecekler. Bu kapsamda, mevcut inşaat demiri üreten ve ithal edenler ile ihracatçı, toptancı, bayiler, tüccar ve yapı müteahhitleri, yapı kontrol firmaları ve ilgili tüm paydaşların İDİS’e kayıtları 2023 yılı sonuna kadar tamamlanacak.
Kopyalanamaz özel güvenlikli etiket
Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir Yönetimi Başkanlığı’nın mart ayında Resmi Gazete’de yayınlanan ‘İnşaat Demiri İzleme Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nde yer aldığı üzere İDİS, inşaat demirlerinin güvenlikli etiket ve güvenlikli işaretler ile elektronik olarak izlenmesini sağlayacak. Üreticiler üretim sınırlarının sonunda, ithalatçılar ise belirlenecek gümrük noktalarında inşaat demirlerini Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nden tedarik edecekleri özel güvenlikli işaret ile işaretlemekle yükümlü olacak.
Özel güvenlikli etiketler, İDİS’in temel öğesi olacak, kopyalanamaz özel bir materyal içerecek ve eşsiz kod taşıyacaklar. İnşaat demiri piyasaya sürülmeden uygulanacak bu etiketleme ve güvenlik adımı, İDİS yazılım portalına da işlenecek.
Mobil aygıtla faal kontrol imkanı
İnşaat demiri, tır ve kamyonlara yüklenirken özel güvenlikli etiketlerdeki eşsiz kodlar taşınabilir aygıtlarla okutulacak, inşaat demirlerinin hayat döngüsü takip edilebilecek. Fatura ve irsaliye eşleşmeleri sayesinde, inşaat demirlerinin kimlere satıldığı, hangi tarihte sattığı kayıt altına alınabilecek. Müteahhitler, inşaatta hangi demiri kullandıklarını, bu etiketler üzerinden beyan etmek zorunda olacak. Böylelikle müteahhit, geçmiş stoktan kullanamayacağı üzere, etiketsiz demiri, masraf olarak gösteremeyecek.
Faturasız inşaat demiri hareketi engellenecek
Faturasız inşaat demiri hareketi engelleneceği üzere, inşaatlarda kullanılan demirin kaynağı ve eser kalitesi de görüntülenebilir olacak. Kontrollerde özel güvenlikli etiketsiz demirler rahatlıkla tespit edilerek gerekli yaptırımlar uygulanabilecek. İDİS yalnızca üretim, lojistik, alım-satımları değil, yapı denetçilerinin inşaat alanına indirilmiş demirlerden aldığı numune kesimlerinin da takibini sağlayacak. Tüm bu İDİS adımları, akıllı telefonlarda özel İDİS taşınabilir uygulamaları ile işlenirken coğrafik pozisyon bilgisi de eklenebilecek.
Kayıt dışılığa darbe vuracak
İDİS, yapı güvenliğiyle birlikte devletin vergi kaybının da önüne geçecek. Çok hareketli inşaat demiri ve ham unsuru piyasasında kayıt dışılık sorunu yaşanıyor. Devletin ilgili kurumları devir dönem yaptığı dala yönelik kontrollerde, milyarlık uydurma faturaları ele geçirdiği i kamuoyuna yansıyor. Birtakım üreticilerin kayıtsız, faturasız satış gerçekleştirerek kamudan vergi kaçırırken başka taraftan faturalı çalışan şirketler ise haksız rekabetle çaba etmek zorunda kalıyor.
Platform dala bilgi sağlayacak
İDİS platformu, tüm üreticiler, ithalatçılar, inşaat kesimi paydaşları ve kamu kurumları tarafından kıymetli bir destek noktası olacak. Platformun, esnek ve ölçeklenebilir yapısı, evvelce hiç kaydedilmeyen pek çok bilgi ve rapora erişim sağlayacak. Böylelikle ülkedeki inşaat demiri ve yapı dalı üstüne değerli bilgilere ulaşma imkânı sunacak. Anlık bilgi girişi ve takip sayesinde daima canlı olacak İDİS sunucuları ve platformu, eserlerin her hareketinde, her adımında data girişine imkân verecek. Bilgi girişleri, hem taşınabilir özel kontrol aygıtları ile, hem de İDİS taşınabilir uygulaması içeren özel akıllı telefonlar ile yapılacak. Bu taşınabilir kullanımın alanda yaygınlaşması süratle sağlanacak, böylelikle İDİS’in kapsamı ülke genelindeki üretim alanları ve inşaat alanlarında kısa müddette geniş bir kapsama kavuşabilecek.
Avrupa’dan ABD ve Çin’e kadar uygulanıyor
Avrupa Birliği’nde 2011 tarihli inşaat eserleri regülasyonu, kalite ve performans kontrollerini mecburî kılıyor. Örneğin Fransa’da özel işaretlemeler ile inşaat gereçleri hayat döngüsü boyunca izlenebiliyor. Benzeri formda ABD’de de demir ve çelik üreticileri kalite belgelendirme programının kesimi olmak, eserlerinin izlenilirliğini sağlamakla yükümlü. Çin ve gelişmekte olan ülkelerde de benzeri kanun ve düzenlemeler var. Çin 2019’dan beri akıllı etiketler ile kritik inşaat gereçlerine uygulatıp demir ve çelik eserlerinde düşük kaliteyi ve vergi kaçakçılığını engelleme tarafında adımlar atıyor.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
