Şu “toprak satma” meselesi…
Vakanüvis
Her İsrail çatışması yaşandığında gündeme gelen, “Araplar da topraklarını satmasaydı” ezberi, bir kere daha sirkülasyona girdi. Toplumsal mecralarda da konvansiyonel medyada da bu istikametteki değerlendirmelerin haddi hesabı yok. Halbuki gerçek hiç de o denli değil…
Göç, 19. yüzyılın sonlarında başlamıştı
Ondokuzuncu yüzyılın sonlarında Avrupa ülkeleri ve ABD’de yaşayan Museviler, Filistin’de bir Yahudi devleti kurma fikrini kuvveden fiile geçirme uğraşı içine girmişlerdi. Siyonizm örgütü bu maksatla bir yandan nüfuzlu ülkeler ve Osmanlı idaresi ile temaslarda bulunurken, başka yandan da organize olup, federasyonlar kurarak toprak satın alma ve Filistin’e Yahudi göçünü destekleme faaliyetlerine girişmişti. Bunun sonucunda da Filistin’deki Yahudi nüfusu ve Musevilerin elindeki topraklar, 19. yüzyılın sonundan 20. yüzyılın başlarına kadar genişlemeye başlamıştı. Bu faaliyetlere karşı Osmanlı Devleti kimi yasaklamalar getirirken, Filistin halkı da çeşitli usullerle gelişmelere reaksiyon göstermişti.
Süreçte; Yahudi Ulusal Fonu, Yahudi Kolonileşme Tröstü, İngiliz Filistin Bankası, Osmanlı Ziraat Sanayi ve Ticaret Şirketi, Dünya Museviler Birliği, Siyon Âşıkları, İngiliz-Yahudi Derneği, Yahudi Kolonizasyonu Birliği, Dünya Siyonist Örgütü, Baron Hirsch ve Rothschildler üzere banka, şirket, örgüt, şahıs ve aileler, Filistin’e Yahudi göçünü desteklerken, finansal dayanak de sağlamışlardı.
Abdülhamid, topraklar elden çıkmasın diye şahsen satın alıyordu
Dönemin Padişahı II. Abdülhamid’e de ulaşan bu çevreler, her seferinde padişahın ret karşılığıyla karşılamışlardı. Abdülhamid, toprak satmayı reddettiği üzere, Filistin’de devlet ve vakıf yerlerinin satışını yasaklayan düzenlemeleri de hayata geçirmişti. Sultan Abdülhamid, şahısların muhtemel cazip tekliflerden etkilenebileceği kaygısıyla de çok sayıda özel araziyi şahsen para ödeyip, sahiplenip, muhafaza altına almıştı.
İttihat Terakki bile verdiği müsaadeden pişman oldu
Ancak evvel 1908’de Meşrutiyet’in ilanı, 1909’da da II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesiyle Filistin’deki istikrarlar değişecekti. İktidara gelen İttihat ve Terakki Cemiyeti yöneticileri, eski yönetimin tasarruflarını ortadan kaldırma ismine çabukla toprak edinme yasağını kaldıracaklardı. Bu kısa periyotta, bölgede 3 bin olan Yahudi nüfusu 80 bin dolayına ulaşmıştı. Durumun, giderek Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü tehdit ettiğinin geç de olsa farkına varan İTC ise bir müddet sonra kusurdan dönerek, II. Abdülhamid periyodundaki yasakları geri getirecekti. Ne var ki, Yahudi yerleşimciler bu kısa periyotta 33 yerleşim ünitesi kurmayı başarmışlardı.
“Allah’ın kitabında da, Peygamber’in sünnetinde de yeri yok”
Bu kaotik ve ferasetsiz devirde elden çıkan topraklar, Filistin halkının reaksiyonlarına yol açmaktaydı. Bu kesitlerin sözcüsü haline gelen Said Carullah’a ilişkin El-Münadî gazetesi, arazi satışı yapanlara ve bu gelişmelere göz yuman yereldeki Osmanlı yöneticilerine ağır tenkitler yöneltiyordu. Gazetede yer alan ve yorumlarda; her millet içerisinde ulusal ve dinî hisleri fazla gelişmemiş kümeler olabileceği, Filistin’de de bu türlü şahısların bulunduğu fakat büyük kitlenin toprak satmaya sıcak bakmadığı memnuniyetle vurgulanıyordu. Gazete, asıl tehlikenin, yöneticilerin bu gelişmelere karşı duyarsız kalmasından kaynaklanacağı ihtarını yapıyordu: “Az sayıdaki şahıslara yabancıya arazi satmanın ve vatan ile ümmeti satarak simsarlık etmenin, Allah’ın kitabında ya da peygamberlerin sünnetinde helal olduğu görülmüş mü diye sormak isteriz. Bu türlü bir dalalete düşenler, Allah’tan korksun ve bu memleket sakinleri, vatanlarından vazgeçmek istemeyen Filistinlileri örnek alsınlar. Satmaya niyetli olanlara en uygun ibret, nasihat; geçmişte bu livada toprak satanların, artık harcayacak paraları ya da barınacak mülkleri kalmayan hallerini beyan etmektir.”
II. Dünya Savaşı sonrası yerleşimde patlama yaşandı
Yine de Osmanlı’nın yıkılışı sürecinde Filistin’e yönelik yerleşimci göçü, dünya Yahudi etraflarının dilek ettiği seviyede olmamıştı. Bölgedeki İngiliz idaresinin bütün teşviklerine karşın 1933’e kadar Filistin’e yerleşen Yahudi sayısı 150-200 bin bandında kalmıştı. Ne vakit ki, Almanya’da Adolf Hitler idareye gelmiş, Avrupa’da Yahudi aykırılığı yaygınlaşmış, 200 binlerde kalan bu sayı da süratle 800 binlere ulaşmıştı.
Toplam yüzölçümün sırf yüzde 9’u satıldı
Son analizde, Filistinlilerin asırlardır yaşadıkları toprakların Yahudi yerleşimcilerin mülküne geçmesi, buna bağlı olarak İsrail devletinin kurulması ve bugünkü problemli sonlarına ulaşması büsbütün bir işgal siyasetinin yapıtıydı. Yıllardır bir kara propagandaya mevzu olan “toprak satışı” ise İsrail devleti kurulmadan evvel Filistinlilere ilişkin toprakların yalnızca yüzde 9’una tekabül etmekteydi. Eski Kudüs müftüsü Emin el-Huseynî’nin yaptığı araştırmaya nazaran, satın alma yoluyla elde edilen mülklerin 650 bin dönümünü, kendileri Filistin’de ikamet etmeyen birçok Beyrutlu toprak ağalarından edinilmişti. 250 bin dönümlük bir kısım ise ya hileli satışlar (borçlandırılan küçük çiftçinin toprağına evvel Filistinli güçlü el koyuyor, sonra da burası Yahudi kuruluşlara satılıyordu) ya da cazip dünyalıklara kendilerini kaptıran az sayıdaki Filistinliden satın alınmıştı.
1948 yılı sonrasına ilişkin bir araştırmaya nazaran de toprak varlığının yüzde 52’si Filistinli olmayan toprak sahiplerinden, yüzde 24’ü Filistinli zenginlerden, yüzde 13’ü hükümet, kilise ve yabancı şirketlerden satın alınırken, yalnızca yüzde 9’u küçük çiftçilerden temin edilmişti. Yüzde 91’nin mülkiyeti yeniden Filistinlilerin elindeydi. Lakin terör olayları nedeniyle bölgeden göç eden Filistinliler topraklarını sahipsiz bırakmak zorunda kalmışlardı. İsrail devleti de kısa bir müddet sonra, sahipsiz topraklara el konulmasını sağlayan bir yasa çıkartmıştı. Böylelikle bölgede Musevilerin mülk edinmesi asitmetrik bir biçimde artış gösterecekti.
